Dnia 11 listopada jak co roku obchodzimy Święto Odzyskania Niepodległości.
Czym jest dzień 11 listopada, jak doszło do utraty niepodległości i jak wiele pokoleń Polaków starało się ową niepodległość odzyskać? Na te pytania starał się nam odpowiedzieć dyrektor biblioteki w Głogowie Małopolskim Pan dr Robert Borkowski w kolejnym wykładzie, tym razem zorganizowanym w bibliotece w Wysokiej Głogowskiej.
I Rzeczpospolita była państwem potężnym. W XVII wieku toczyła wiele zwycięskich wojen z licznymi wrogami jednak nie ustrzegła się wielu błędów ustrojowych. Najpotężniejszym ciosem był tzw. sejm niemy, za czasów saskich, w 1717 roku, który na skutek konfederacji tarnogrodzkiej zmniejszył liczbę żołdu dla wojska do 24 tys. w Koronie i Litwie co sprawiało, że cała armia Rzeczpospolitej Obojga Narodów liczyła ok. 20 tysięcy żołnierzy. Mimo, iż nastąpił 15 letni okres pokoju i pewnych reform to sąsiedzi Rzeczpospolitej zaczęli coraz śmielej ingerować w wewnętrzna politykę Polski. W 1764 roku dzięki pomocy Rosji królem w Rzeczpospolitej zostaje Stanisław August Poniatowski przedstawiciel tzw. Familii, człowiek może i światły i wykształcony, ale od początku swych rządów uzależniony od poparcia carycy Katarzyny II. Dodatkowym czynnikiem, który doprowadził do upadku państwa polskiego w XVIII wieku jest największa wada ustrojowa Polski tzw. liberum veto. Przez wiele lat żaden Sejm w Polsce nie ukonstytuował się i był permanentnie zrywany przez przekupionych przez Rosję posłów. Ostatnia próba reform Konstytucja 3 Maja zakończyła się niepowodzeniem i III rozbiorem Polski. Wielu historyków uważa, że była spóźniona o co najmniej 100 lat. Wiek XIX to liczne próby odzyskania niepodległości i klęski kolejnych powstań. Aż w końcu trzech zaborców zwróciło się przeciwko sobie w czasie I Wojny Światowej w rezultacie której w Rosji upadła władza cara, a Austria i Niemcy spadkobiercy Prus wojnę przegrały. Gdy 11 listopada 1918 roku Józef Piłsudski objął tytuł Marszałka z rąk Rady Regencyjnej to po 123 latach niewoli Polska z powrotem pojawiła się na mapach Europy i świata i wstało nowe słońce dla Polaków. Należy przy tym pamiętać, że liberum veto było ,,bronią” przeciwko zdradzie ostatecznej. Nasi przodkowie wymyślili ten przepis z tą myślą, że gdyby wszyscy posłowie byli zdrajcami państwa przekupionymi przez obcych, to jeden sprawiedliwy wstanie i da tamę zdradzie. Pomysł może i romantyczny, ale na wskroś nierealny.
Janusz Kwoka
